Kościół św. Piotra i Pawła (Die Peter-Paul Kirche)

Kościół p.w. św. Piotra Apostoła był wzmiankowany w 1208 r. W obecnej postaci wzniesiony został w latach 1328-1378. W 1333 r., mistrz Wiland podjął się budowy tej świątyni na wzór kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu. W kontrakcie z Radą Miasta, Wiland za sumę 150 grzywien miał wybudować mury kościoła, wieże, portale, filary i sklepienia. Nie doczekał się jednak pełnej realizacji wzniesienia zaprojektowanej przez siebie świątyni. Biskup Wacław z Pogorzeli wyznaczył datę poświęcenia kościoła na 20 września 1342 r. W tym to okresie kościół otrzymał drugiego patrona - św. Pawła. Faktycznie konsekracji kościoła dokonał wcześniej, na początku roku 1341 biskup Nankier, przybyły do Wrocławia ze stolicy biskupiej królewskiego Krakowa.
Wnętrze kościoła zbudowano w formie trójnawowej. Posiada ono charakter pseudobazylikowy. Nawa główna jest znacznie wyższa od naw bocznych i ma sklepienie sieciowe, a nawy boczne - sklepienie krzyżowe. Sklepienie części prezbiterialnej ma kształt żebrowy. Inny rodzaj sklepienia posiadają boczne kaplice. Występują one w formie gwiaździstej. Chór powiększono o tzw. glorię i zachodnie filary. Z czasu przed pożarem miasta, zachowały się najstarsze przypory. Okrągłe okno między wieżami kościoła - tzw. rozeta - jest najstarszą częścią kościoła.
Dalszą budowę w latach 1370-1378 prowadził mistrz Conrad z Krakowa, którego pobyt w Legnicy jest potwierdzony do roku 1390. Z tego okresu pochodzą portale głównego wejścia do świątyni po stronie zachodniej i północnej. W zachodnim portalu dwudzielnym, została umieszczona figura Madonny z Dzieciątkiem, wykonana około 1340 r. Portal jest arcydziełem sztuki kamieniarskiej i głównym wejściem do świątyni. W latach 1378-1390 majster Klaus Parlirer podjął prace wykończeniowe wnętrza świątyni. Mistrz murarski Vielkunst wykonał okienne obramowania gotyckie.
Wzdłuż naw bocznych w ciągu XV wieku wzniesiono dziewięć kaplic. Od tego czasu świątynia ta posiada charakter pięcionawowy. Fundatorami byli bogaci mieszczanie, poszczególne cechy rzemieślnicze i patrycjat miejski. Jedną z przyczyn fundowania kaplic w kościele świętych Ap. Piotra i Pawła, było prawo pochówku w obrębie świątyni. Z tego okresu zachowało się wiele płyt nagrobkowych i epitafiów. W latach 1892 – 1894 przeprowadzono gruntowną przebudowę, która niemal zupełnie zatarła (szczególnie od zewnątrz) zabytkowy charakter budowli, częściowo zrekonstruowany w trakcie prac prowadzonych w latach 1961-1962. 25 marca 1992 r. papież Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus ustanowił kościół katedrą.

Źródła:
Diecezja Legnicka. Schematyzm, pod red. Ks. dr Józefa Lisowskiego, Legnica 2002
http://katedra.legnica.pl/