Miejsca: Powiat Legnicki

Dzieje rejencji i powiatu legnickiego do 1945 r.

Reforma administracyjna z 16 grudnia 1808 r wprowadziła podział całego kraju na prowincje. Wśród nich utworzono prowincję śląską podzieloną na dwa departamenty rejencyjne - wrocławski i głogowski. Zagrożenie ze strony wojsk napoleońskich spowodowało przeniesienie w marcu 1809 r. siedziby tego ostatniego do Legnicy. Rozporządzeniem z 30 kwietnia 1815 r. dokonano podziału administracyjnego państwa pruskiego na 10 prowincji (Provinz) i 25 okręgów rejencyjnych (Regierungsbezirke). Prowincję śląską podzielono na cztery rejencje z siedzibami we Wrocławiu, Legnicy, Opolu i Dzierżoniowie. Rejencja legnicka obejmowała Śląsk północno – zachodni i część Górnych Łużyc. W jej skład wchodziło 13 powiatów: bolesławiecki, głogowski, kożuchowski, legnicki, lubawski, lubiński, lwówecki, rozborski, szprotawski, zgorzelecki, zielonogórski, złotoryjsko-chojnowski i żagański. W 1820 r. po likwidacji rejencji dzierżoniowskiej dodatkowo do rejencji legnickiej dołączono powiaty: bolkowski, jaworski i jeleniogórski. W roku następnym z północnej części powiatu jeleniogórskiego wydzielono powiat świerzawski, natomiast z bolkowskiego – kamiennogórski. Od 1825 r. rejencja legnicka liczyła 19 powiatów ponieważ jej obszar powiększono dodatkowo o górnołużycki powiat Wojerecy (Hoyerswerda). Z dniem 1 stycznia 1875 r. wyodrębniono z ziemskiego powiatu legnickiego (Landkreis) miasto Legnicę i nadano mu status powiatu miejskiego (Stadkreis). Wcześniej podobnie postąpiono z Wrocławiem i Zgorzelcem. 8 listopada 1919 r. prowincję śląską podzielono na dwie – dolnośląską (z siedzibą we Wrocławiu) i górnośląską (z siedzibą w Opolu), nie zmieniając jednak dotychczasowej liczby rejencji. 1 kwietnia 1938 r. ponownie doszło do połączenia tych dwóch prowincji w jedną (śląską), by 18 stycznia 1941 r. zlikwidować ją tworząc z rejencji wrocławskiej i legnickiej – prowincję dolnośląską (Provinz Niederschlesien). Na czele rejencji legnickiej stał prezydent rejencji (Regierungspräsident), który urzędował w Zamku Piastowskim w Legnicy. Natomiast powiatem kierował starosta (Landrat). Wybierani oni byli przez właścicieli dóbr szlacheckich (spośród siebie) i mianowani przez króla. Starosta był urzędnikiem policyjnym, którego władza obejmowała miasto Prochowice i wsie na terenie powiatu.

Landraci Powiatu Ziemskiego Legnicy:
1812–1817 Freiherr von Kittlitz, 1817–1822 Ludwig von Schwerin, 1822–1850 Ernst Sigismund von Berge und Herrndorff, 1850–1862 Otto von Bernuth, 1863–1888 Karl Hoffmann-Scholtz, 1888–1899 Karl Schilling, 1900–1917 Arthur Freiherr von Salmuth, 1918–1920 Willy von Rother, 1920–1932 Karl Ott, 1932 Erich Krause, 1932–1934 August Loos, 1934 Karl Willinger, 1934–1939 Walther Kühn, 1940–1945 Fritz Herber.

Zmiany terytorialne w obrębie powiatu legnickiego

1 stycznia 1817
Przeniesiono wieś Postolice (Poselwitz) z powiatu strzegomskiego w rejencji dzierżoniowskiej do powiatu legnickiego.

1 stycznia 1818
Przeniesiono wsie Kwietno (Blumerode), Malczyce (Maltsch), Mazurowice (Maserwitz), Rusko (Rausse), Rachów (Rachen) i Wilczków (Wültschkau) z powiatu legnickiego do powiatu średzkiego w rejencji wrocławskiej.

24 stycznia 1818
Przeniesiono wsie Pęczków (Panzkau) i Szymanów (Simsdorf) z powiatu legnickiego do powiatu strzegomskiego w rejencji dzierżoniowskiej.

1 stycznia 1820
Wytyczono ostateczne granice powiatu legnickiego. W kolejnych latach dochodziło już tylko do nieznacznych korekt.
Do powiatu legnickiego z powiatu lubińskiego przyłączono wsie: Bieniowie (Bienowitz), Brzezinka (Kriese), Zielona Łąka (Grünthal), Gromadzyn (Herrndorf), Dobrzejów (Hummel), Kochlice (Kuchelberg), Mierzowice (Merschwitz), Środkowy Grzymalin (Mittel Langenwaldau), Dolny Grzymalin (Nieder Langenwaldau), Górny Grzymalin (Ober Langenwaldau), Pątnów (Panten), Legnicka Piątnica (Pfaffendorf), Szczytniki (Pohlschildern), Rzeszotary (Rüstern), Miłogostowice (Schönborn), Sześcina (Sechshufen-Langenwaldau), Czarny Dwór (Schwarzvorwerk), Głuchowice (Thiergarten) i Töpferberg (obecnie Przedmieście Głogowskie).
Wieś Siedliska (Siegendorf) z powiatu legnickiego została włączona do powiatu złotoryjsko-chojnowskiego.
Wieś Wilczyce (Wültsch) z powiatu złotoryjskiego została włączona do powiatu legnickiego.

1 stycznia 1874
Utworzono Powiat Miejski Legnica (Stadtkreis Liegnitz). Zmieniono także nazwę Powiatu Legnickiego (Kreis Liegnitz) na Powiat Ziemski Legnica (Landkreis Liegnitz).

1 stycznia 1908
Na Powiat Ziemski Legnica składały się 207 gminy i obszary ziemskie oraz gmina miejska Prochowice (Parchwitz).

17 grudnia 1909 / 21 marca 1916
Z terenu Powiatu Ziemskiego Legnica włączono część obszaru ziemskiego Białka (Weißenhof) do Powiatu Miejskiego i Gminy Legnica. 

1 kwietnia 1912
Z terenu Powiatu Ziemskiego Legnica włączono część wsi Piekary Wielkie (Groß Beckern) do Powiatu Miejskiego i Gminy Legnica. 

17 maja 1912 / 21 marca 1921 / 18 września 1922
Z terenu Powiatu Ziemskiego Legnica włączono część Legnickiego Dworu (Liegnitzer Vorwerke) do Powiatu Miejskiego i Gminy Legnica. 

30 września 1928
Z terenu Legnickiego Powiatu Ziemskiego Legnica włączono część obszaru ziemskiego Bielowice (Bellwitzhof) do Powiatu Ziemskiego Jawor.

1 listopada 1928
Z terenu Legnickiego Powiatu Ziemskiego Legnica włączono część obszaru ziemskiego w Pątnowie (Rehberg-Panten) i Raszówce (Vorderheide) do Powiatu Ziemskiego Lubin.

1 października 1932
Połączono Powiat Jaworski z Powiatem Ziemskim Legnica tworząc nowy Powiat Ziemski Legnica.
Z Powiatu Ziemskiego Legnica do Powiatu Złotoryja włączono Gminy Ziemskie: Leszczyna (Haasel), Gaj (Hänchen), Łaźniki (Laasnig) i Prusice (Prausnitz).
Z Powiatu Złotoryja do Powiatu Ziemskiego Legnica włączono Gminę Ziemską
Siedliska (Siegendorf).

1 października 1933
Ponownie utworzono Powiat Jawor z części Powiatu Kamienna Góra i Powiatu Ziemskiego Legnica.

1 kwietnia 1937
Z Powiatu Ziemskiego Legnica włączono część gmin: Stare Piekary (Alt Beckern), Wielkie Piekary (Groß Beckern), Dobrzejów (Hummel), Legniki Dwór (Liegnitzer Vorwerke), Legnica Piątnica (Pfaffendorf) i Przybków (Prinkendorf) do Miasta i Powiatu Miejskiego Legnica.

1 kwietnia 1938
Z Powiatu Ziemskiego Legnica część gminy Kawice (Koitz) włączono do Powiatu Ziemskiego Środa Śląska.

1 stycznia 1945
W skład powiatu ziemskiego (Landkreis Liegnitz) wchodziło miasto Prochowice (Parchwitz) i 87 gmin.

Źródła:
www.territorial.de
www.liegnitz.info

Wątek na forum Liegnitz.pl (powiat)

Miejscowości wchodzące w skład Powiatu Ziemskiego Legnica (Landkreis Liegniz) w latach 1933–1945: