Oertel Ottomar

Nadburmistrz Legnicy urodził się 22 sierpnia 1840 r. w Osterfeld w Saksonii. Uczęszczał do gimnazjum w Naumburgu. W 1859 r. rozpoczął studnia prawnicze na Uniwersytecie w Jenie. Rok później przeniósł się do Halle i tam złożył w maju 1861 r. pierwszy egzamin państwowy. Następnie udał się do sądu okręgowego w Torgau. Stamtąd przeszedł, jako ochotnik, do pułku turyngijskiego w 1862 r. W grudniu 1863 r. złożył egzamin referendarski i wkrótce potem został przeniesiony do Berlina jako referendarz sądu. Zdał egzamin na asesora sądu i został skierowany do Berlina-Köpenick. Tam zdecydował się na karierę zawodową w zarządzie komunalnym. W grudniu 1868 r. został wybrany burmistrzem Berlina-Köpenick. W 1871 r. Oertel przeniósł się do Legnicy i już w 1872 r. został jej burmistrzem. Jego żoną była Betty Ohm, mieli 14 dzieci.

Oertel był wielce ceniony i poważany za swą pracę na rzecz społeczeństwa. W 1875 r. otrzymał podczas wizyty cesarza Wilhelma I tytuł nadburmistrza. W roku 1890 przyznano mu podczas manewrów cesarskich Order Orła Czerwonego III Klasy ze wstęgą. W 1904 r. otrzymał tytuł tajnego radcy rządowego, a w 1908 r. Order Korony II Klasy. W 1908 r. wybrano go dożywotnim nadburmistrzem Legnicy, a już trzy lata później został honorowym obywatelem Legnicy. W 1912 r. ustąpił z pełnionej funkcji i przeszedł w stan spoczynku.

Oertel na czele miasta stał przez 40 lat. Legnica rozwinęła się w tym czasie z miasta prowincjalnego do miasta średniej wielkości o rosnącym znaczeniu. Poprawił się stan szkolnictwa. Założono wodociągi i kanalizację. Był to czas, w którym - dzięki założeniu parków - Legnica stała się miastem ogrodów. Działalność burmistrza Ottomara Oertela, jak również ówczesnej Rady Miejskiej, nie kończyła się jedynie na rozwoju terenów zielonych, ale i budownictwa. W czasie czterdziestoletniej kadencji Oertela liczba mieszkańców Legnicy wzrosła z 23 tys. w 1870 r. do 69 tys. w roku 1910.

Ottomar Oertel zmarł 19 października 1914 r. w Legnicy.

W 1933 r. jedna z legnickich ulic (obecna ul. Okrężna) nosiła nazwę Oertela. 23 lipca 2013 r., na wniosek portalu Liegnitz.pl, Rada Miejska w Legnicy podjęła uchwałę o zmianie nazwy placu Śląskiego (usyutuowanego wzdłuż ul. Oświęcimskiej) na plac Ottomara Oertela.

Źródło: H. Unverricht, Życiorysy Legniczan i mieszkańców ziemi legnickiej 1241–1945, Legnica 2008

Artykuł w "Liegnitzer Tageblatt" z 21 sierpnia 1940 r. ukazał się z okazji setnej rocznicy urodzin Ottomara Oertela.

Wspominamy Nadburmistrza Oertela z okazji 100-lecia jego urodzin

22 sierpnia już po raz setny nadejdzie dzień, w którym na świat przyszedł niezapomniany Nadburmistrz, dr prawa Ottomar Oertel. Przez ponad 40 lat swojej pracy urzędowej stał na czele miasta Legnicy. Znany daleko poza granicami naszej Prowincji, Ottomar Oertel poświęcił Legnicy całe swoje życie. Kierując jej losami, dzięki ogromnej i pełnej namiętności sile, doprowadził do niespodziewanego rozkwitu miasta. Do Legnicy przybył w roku 1871, a ustąpił ze swojego urzędu dopiero w 1912 roku. Lata te to okres największego wzrostu naszego miasta przed wybuchem Wielkiej Wojny. To właśnie w tym czasie ze stosunkowo małego miasteczka Prowincji Legnica rozwinęła się do tętniącego życiem, stale rozwijającego się średniego miasta. Również w tych latach stworzono wspaniałe projekty dla naszych obiektów parkowych, czyniąc z Legnicy miasto ogrodów w dzisiejszym znaczeniu tego słowa. Ottomar Oertel był wręcz idealnym modelem nadburmistrza. Przy całej ilości swoich wielkich planów i przedsięwzięć nigdy nie zapominał o tych pozornie małych sprawach. Często widywano go, jak spacerował ulicami miasta, aby na własne oczy sprawdzić, co jest jeszcze miastu niezbędne. Legnicę przemierzał na piechotę docierając do tych nawet najbardziej odległych ulic; nic tak łatwo nie umknęło jego uwadze, żadna usterka czy też brak czegoś. Szczodry w planowaniu, całkowicie oddany bieżącej pracy urzędowej, baczny i wierny nawet najdrobniejszym sprawom - taki właśnie był Ottomar Oertel. Wiedział, co dzieje się w każdym zakamarku miasta, bez zwłoki pojawiając się to tu, to tam. Zawsze spokojny, skromny, wszędzie serdecznie witany, ale równie często zupełnie niezauważalny. Wszystko to tworzyło stabilną równowagę pomiędzy projektami o wielkim rozmachu a rzeczywistością dnia codziennego. Był ojcem naszego miasta w najlepszym tego słowa znaczeniu. Nie interesowały go wielkie słowa i  przy całym zapale jego duszy był człowiekiem całkowicie bezceremonialnym. Takaż była też jego praca, którą często określano jako staropruska, w jak najlepszym rozumieniu tego słowa. Patrząc na to, jakim był, zapewne mógłby być wspaniałym doradcą Fryderyka Wielkiego. Słowa i papier nie miały dla niego wielkiego znaczenia, zawsze docierał do sedna rzeczy i cenił tylko rzeczywistą pracę

Oto jego życiorys

Ottomar Oertel urodził się 22 sierpnia 1840 roku w Osterfeld (Prowincja Saksońska). Uczęszczał do Domgymnasium w Naumburgu (Saale), a 7 maja 1859 został immatrykulowany w Jenie jako stud. jur. et cam. W roku 1860 studiował na uniwersytecie w Halle (Saale), natomiast w maju następnego roku złożył swój pierwszy egzamin państwowy na auskultatora, po czym został skierowany do pracy  w sądzie okręgowym w Torgau. Tam w roku 1862 wstąpił do 4. Turyńskiego Regimentu nr 72 na ochotnika na czas jednego roku. W grudniu 1863 złożył egzamin aplikancki, po czym pół roku później został na własne życzenie przeniesiony do Berlina do Wyższego Sądu Krajowego. Jesienią 1867 roku zdał egzaminy na asesora sądowego, otrzymując skierowanie do Berlina-Köpenick. Tam podjął decyzję, żeby przejść do służby w zarządzie komunalnym, a następnie w 1868 r. został wybrany na burmistrza miasteczka Köpenick. W lipcu 1871 przybył jako syndyk do Legnicy, a 6 grudnia 1872 został Burmistrzem, po tym jak już prawie od roku był rzeczywistym przewodniczącym miejskiej administracji. W roku 1875 pod obecność Cesarza Wilhelma I otrzymał tytuł Nadburmistrza. W 1890 roku z okazji manewrów cesarskich nagrodzony został Orderem Orła Czerwonego IV klasy. Natomiast w roku 1891 przyznano mu prawo noszenia złotego łańcucha urzędowego. W 1893 został powołany na członka Parlamentu Pruskiego. 9 czerwca 1887 roku z okazji położenia kamienia węgielnego ku czci Cesarza Wilhelma przyznano mu Order Orła Czerwonego III klasy ze wstęgą. 7 grudnia 1887 roku rozpoczął się 25-letni jubileusz jego służby. W 1904 otrzymał tytuł Tajnego Radcy Rządowego, a w 1908 roku Order Korony II klasy. W 1908 został ponownie wybrany na dożywotniego Nadburmistrza Legnicy. 22 maja 1912 roku to początek 40-letniego jubileuszu urzędowania. 27 czerwca 1912 ostatecznie złożył urząd miejski, a z końcem lipca przeszedł na wielce zasłużoną emeryturę, o którą też sam prosił. 26 czerwca 1912 roku w Domu Strzeleckim (obecnie Miejska Sala Koncertowa) odbyła się oficjalna uroczystość pożegnalna zakończona wspaniałym przyjęciem w ogrodzie. Z okazji przejścia Nadburmistrza w stan spoczynku Zarząd miasta nadał mu zaszczytny tytuł Honorowego Obywatela Legnicy.

W nekrologu, który „Liegnitzer Tageblatt” poświęcił Nadburmistrzowi, czytamy:

 „Wraz z objęciem przez niego urzędu rozpoczął się okres raptownego rozkwitu i wzrostu Legnicy. Ostatnimi czasy miasto bardzo się poszerzyło poprzez wcielenie osad podmiejskich, takich jak Karthaus, Dornbusch, Töpferberg, Schwarzvorwerk i Grünthal. Jeżeli natomiast chodzi o wewnętrzny rozwój miasta, powstały rzeźnia, kanalizacja, wodociągi. Wiązało się to z odnową starych dzielnic miasta oraz utworzeniem nowych szlaków drogowych, co spowodowało, że Legnica w przeciągu kilku dziesięcioleci stała się pięknym miastem. Do jej rozkwitu przyczyniła się również imponująca i ciesząca się szeroką sławą rozbudowa promenad oraz obiektów dekoracyjnych, utworzenie lasków miejskich oraz alei Zwycięstwa, którym to zmarły Naczelnik naszego miasta okazywał zawsze największe zainteresowanie. Dzięki tym przedsięwzięciom, a także poprzez szeroko zakrojoną pracę pól irygacyjnych będących ukoronowaniem legnickiej kanalizacji, mamy wspaniałe i stale polepszające się warunki zdrowotne. Dlatego też Legnica jest dzisiaj przykładem miasta, które stoi na wysokim poziomie pod względem zdrowia i higieny, będąc jednocześnie wzorem do naśladowania dla dużych miast śląskich. Patrząc na dzieło życia Ottomara Oertela, nie wolno zapomnieć o jakże wspaniałym rozwoju naszego szkolnictwa, dzięki któremu nadano miastu honorowy tytuł „Miasto szkół". Nadburmistrz Oertel zasłużył się również wydaniem w roku 1914 książki przez wydawnictwo H. Krumbhaara „Die Städte-Ordnung für die sechs östlichen Provinzen der Preußischen Monarchie vom 30 mai 1853”.

I tak my wierni i wdzięczni mu starzy legniczanie chcemy uczcić dzień 22 sierpnia. On przecież zawsze był jednym z nas. Moje serce będzie zawsze należało do Legnicy! - zawołał podczas wspanialej uroczystości pożegnalnej. I Legnica nigdy o nim nie zapomni!