Kolej Legnicko-Rawicka (Liegnitz-Rawitscher Eisenbahn)

Kolej Legnicko-Rawicka została założona 25 maja 1897 r. przez Berliner Handels-Geselschaft S. Bleichröder.  Była to największa prywatna kolej użytku publicznego na Śląsku, licząca 129 km linii (z tego na terenie Śląska 76 km). Inicjatorem jej budowy była firma Lenz & Co GmbH wraz z zainteresowanymi gminami (Legnica, Prochowice, Ścinawa, Wińsko, Wąsosz, Rawicz, Pakosław, Miejska Górka, Kobylin). Koncesję na budowę linii z Legnicy przez Ścinawę i Rawicz do Miejskiej Górki w Wielkopolsce, z odgałęzieniami do Pakosławia i Kobylina, spółka Kolei Legnicko-Rawickiej uzyskała 12 kwietnia 1897 r. Parowozownię i warsztaty oraz siedzibę zarządu ruchu zlokalizowano w Rawiczu. Linia główna została uruchomiona dla ruchu towarowego 4 lutego 1898 r., a osobowego sześć dni później.
Kapitał założycielski Kolei Legnicko-Rawickiej wynosił 8,5 mln marek w akcjach po 1000 M, w tym 5 tys. akcji uprzywilejowanych (Vorzugs-Aktie) serii A, 3,5 tys. akcji założycielskich (Stamm-Aktie) serii B. W 1925 r. akcje 1000-markowe przewartościowano na 700 RM (kapitał przewartościowano na 5.950.000 RM).
Oprócz akcji z 1898 r. zarząd kolei Legnicko-Rawickiej trzykrotnie emitował pożyczki: w 1903 r. - 600 tys. w odcinkach po 500 M, w 1910 r. – 1 mln marek w odcinkach po 1 tys. M i w 1928 r. - 1 mln RM, w tym 1600 obligacji na 500 RM oraz 1000 obligacji na 200 RM.
Dzięki korzystnemu położeniu oraz dużej liczbie bocznic, kolej czerpała zyski głównie z ruchu towarowego, w tym i międzynarodowego. Przewozy pasażerskie nie były podstawowym źródłem działalności firmy. Dworce wybudowano w sporej odległości od miast.
Po I wojnie światowej część kolei znalazła się na obszarze II Rzeczypospolitej. Po raz ostatni pociągi przemierzyły całą trasę 17 stycznia 1920 r. Granicę wytyczono 4,6 km za stacją Wieża, a zarząd od 6 stycznia 1920 r. znajdował się w Legnicy. Na mocy umowy z 12 lutego1925 r. polską część linii (Rawicz – Kobylin, z odgałęzieniami) sprzedano Polsce za 2,7 mln zł (2,16 mln marek). Spółka Lenz & Co. zachowała zwierzchnictwo na polskim odcinkiem.
W 1932 r. zarząd kolei przeniesiono do Berlina. W 1935 r. na śląskiej części kolei Legnicko-Rawickiej znajdowało się 10 parowozów, 15 wagonów osobowych, 5 bagażowych i 137 towarowych. Zatrudnionych było 150 pracowników, a przewozy wynosiły 177 tys. osób i 366 t. ładunków.
W czasie II wojny światowej obie części ponownie eksploatowano jako jedną sieć. W czasie ofensywy wojsk radzieckich linia była jedną z dwóch podstawowych linii pofrontowych na terenie Dolnego Śląska na zachód od Wrocławia. W maju 1945 r. radziecka komendantura przekazała ją w ręce polskich kolejarzy.

Źródła:
M. Jerczyński, S. Koziarski, 150 lat kolei na Śląsku, Opole – Wrocław 1992
G. Kleinewefers, Pioniere des Verkehrs. Deutsche Eisenbahn- Strassenbahn AG 1835-1985